Zawory to kluczowe komponenty każdej instalacji hydraulicznej, w tym również systemów automatycznego nawadniania. Pełnią one rolę zarówno odcinającą, jak i sterującą, a ich jakość ma bezpośredni wpływ na sprawność działania całego układu.
Zawory odcinające dzielą się na kulowe i cylindryczne, a ich zadaniem jest zamykanie dopływu wody do całej instalacji lub jej wybranych fragmentów. Natomiast zawory sterujące, czyli elektrozawory, otwierają i zamykają przepływ wody do poszczególnych sekcji zgodnie z harmonogramem zaprogramowanym w sterowniku systemu nawadniającego.
Zawory odcinające
Najważniejsze funkcje zaworów odcinających
Podstawowym elementem każdej instalacji jest główny zawór odcinający, który montuje się za pompą lub między siecią wodociągową a filtrem. Może on być wykonany z metalu lub tworzywa sztucznego – kluczowe jest jednak, aby był wysokiej jakości i zapewniał całkowite zamknięcie przepływu wody. Brak możliwości całkowitego odcięcia wody może utrudnić lub wręcz uniemożliwić przeprowadzanie prac konserwacyjnych i naprawczych.
Rodzaje zaworów odcinających
Zawory wykonane z tworzyw sztucznych cechują się łatwym montażem i demontażem, co eliminuje konieczność stosowania dodatkowych złączek, np. podczas odłączania pompy na zimę. Modele z wbudowanymi złączkami do rur PE ułatwiają instalację, eliminując problemy z uszczelnianiem połączeń.
W systemach nawadniających często zachodzi potrzeba wyłączenia określonych fragmentów instalacji, np. części ogrodu warzywnego obsługiwanej przez jeden elektrozawór. W takich przypadkach stosuje się minizawory cylindryczne, które umożliwiają zarówno całkowite odcięcie dopływu wody, jak i ręczną regulację intensywności podlewania. Są one dostępne w różnych wersjach przyłączeniowych (QJ, gwintowane, wciskane), co pozwala na elastyczne dopasowanie do układu nawadniania.
Zawory sterujące (elektrozawory)
Rola elektrozaworów w systemie nawadniającym
Elektrozawory stanowią kluczowy element automatycznych systemów nawadniających, kierując przepływem wody do poszczególnych sekcji. Otrzymują one sygnał ze sterownika i w zależności od ustawionego programu otwierają lub zamykają przepływ. Wysoka jakość tych komponentów jest niezbędna dla sprawnego działania całej instalacji.
Jeśli elektrozawór nie zamknie się prawidłowo, może dojść do niekontrolowanego przepływu wody w otwartej sekcji, co prowadzi do nadmiernego nawadniania. Z kolei zawór, który nie otwiera się w pełni, może uniemożliwić podlewanie określonej strefy, co negatywnie wpłynie na kondycję roślin, a w skrajnych przypadkach – do ich uschnięcia.
Materiały i konstrukcja elektrozaworów
Większość elektrozaworów wykonuje się z tworzywa PVC-U lub poliamidów wzmacnianych włóknem szklanym. W instalacjach wymagających wyjątkowej trwałości, np. w przemyśle czy w miejscach narażonych na intensywne promieniowanie słoneczne, stosuje się modele wykonane z metalu (mosiądz, żeliwo).
Dla standardowych systemów nawadniania w ogrodach zazwyczaj wystarczające są zawory PVC-U. Bardziej wytrzymałe modele z poliamidu (nylonu) lepiej znoszą wysokie ciśnienia i są odporniejsze na działanie nawozów, co sprawia, że znajdują zastosowanie w rolnictwie, na polach golfowych, boiskach i w parkach.
Membrana w elektrozaworach – kluczowy element działania
Wnętrze elektrozaworu zawiera gumową membranę, która steruje otwieraniem i zamykaniem przepływu wody. Z biegiem czasu może ona ulec rozciągnięciu, co prowadzi do nieszczelności, problemów z zamykaniem zaworu oraz wycieków. Aby temu zapobiec, niektórzy producenci stosują perforowaną membranę, co pomaga wyrównać ciśnienie po obu jej stronach i zapobiega trwałemu odkształceniu.
Czasem konieczne jest także czyszczenie membrany, ponieważ nagromadzone zanieczyszczenia mogą zakłócać prawidłowe działanie zaworu. W takim przypadku konieczne jest rozmontowanie elektrozaworu, dlatego warto zadbać o łatwy dostęp do niego w skrzynce zaworowej. Nierozbieralne modele, choć tańsze, mogą okazać się problematyczne w eksploatacji, ponieważ ich wymiana jest często uciążliwa i kosztowna.
Sterowanie elektrozaworami
Elektrozawory mogą działać na prąd zmienny 24V lub na baterie 9V i są kompatybilne z większością sterowników dostępnych na rynku. Różnice między tymi wariantami dotyczą głównie konstrukcji cewki, która reaguje na inny typ sygnału elektrycznego.
W niektórych przypadkach możliwa jest konwersja zaworu między systemami 24V i 9V poprzez wymianę cewki, jednak należy pamiętać, że każda konstrukcja zaworu jest dostosowana do konkretnej cewki producenta. Nieodpowiednie dobranie cewki może skutkować jej uszkodzeniem, dlatego przed zakupem warto sprawdzić kompatybilność komponentów.
Uniwersalne rozwiązania
Na rynku dostępne są również uniwersalne cewki oraz sterowniki bateryjne DIG, które pozwalają na przekształcenie zaworów różnych producentów w modele sterowane bateryjnie (9V).
Uwaga: Podłączenie cewki 9V do sterownika 24V prowadzi do jej uszkodzenia, dlatego zawsze należy upewnić się, że napięcie jest zgodne z wymaganiami danego elektrozaworu.
Podsumowanie
Zawory w systemach nawadniających pełnią niezwykle istotną funkcję, zarówno w kontekście odcinania wody, jak i automatycznego sterowania jej przepływem. Odpowiedni dobór i jakość zaworów mają bezpośredni wpływ na wydajność i trwałość całej instalacji.
-
Zawory odcinające umożliwiają całkowite lub częściowe zamykanie dopływu wody, a niektóre z nich pozwalają także na ręczną regulację przepływu.
-
Elektrozawory odpowiadają za sterowanie poszczególnymi sekcjami systemu i muszą być precyzyjnie dobrane, aby zapewnić niezawodność działania.
-
Membrana elektrozaworu to kluczowy element, który może wymagać okresowej konserwacji lub wymiany.
-
Sterowanie elektrozaworami może odbywać się na napięciu 24V lub 9V, a kompatybilność komponentów ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego działania całego układu.
Dobrze zaprojektowany i prawidłowo użytkowany system zaworów to gwarancja efektywnego i bezawaryjnego działania instalacji nawadniającej.
Artykuł sponsorowany
